Ludzkie włosy
Włosy to wyspecjalizowane, zrogowaciałe twory naskórka, które zbudowane są z keratyny. Substancja ta jest twarda i spoista, dzięki czemu włos może być cienki, nitkowaty i trwały. Występują wyłącznie u ssaków, stanowiąc okrywę skóry. U człowieka włosy znajdują się na całej skórze ciała z wyjątkiem warg oraz wewnętrznej powierzchni dłoni, stóp i u niektórych osób powierzchni zgięciowych stawów. Najgęstszy porost włosów obserwuje się na skórze głowy, w okolicach pach i narządów płciowych, a także na rękach i nogach – resztę ciała okrywa meszek. Na głowie człowieka znajduje się od 100–150 tysięcy włosów, na 1 cm2 rośnie około 150–500 włosów ciemnych i 180–750 włosów jasnych. Jasne włosy są cieńsze od ciemnych i jest ich więcej. Włosy u ssaków pełnią rolę termoregulacyjną i ochronną, jednakże u człowieka można mówić jedynie o szczątkowym pełnieniu tych funkcji. Natomiast brwi występujące jedynie u ludzi chronią oko przed kroplami spływającego potu, a rzęsy przed kurzem i drobnymi owadami. Obecność i stan włosów jest odzwierciedleniem ogólnego zdrowia organizmu.
Włosy wyrastają z mieszków włosowych, czyli zagłębień skóry, do których uchodzą przewody gruczołów łojowych. Włos składa się z łodygi, korzenia, opuszka (cebulki), ujścia torebki włosowej (por skórny), gruczołu łojowego, otoczki włosa, mięśnia przywłośnego, części łączno-tkankowej torebki włosowej i brodawki włosa. Podstawowym budulcem jest keratyna, zbudowana m.in. ze związków siarki i azotu i wytwarzana w naskórku, która chroni naskórek przed czynnikami zewnętrznymi. Kolor włosów zależy od zawartości w nich barwnika, jakim jest melanina. Melanina nadaje kolor włosom i skórze, występuje pod postacią barwnika ziarnistego i rozproszonego, ziarnisty nadaje włosom kolor ciemny, a rozproszony jasny, ponadto pochodna melaniny tzw. eumelanina nadaje ton barwy (im jej więcej tym włos ciemniejszy), a feomelanina nadaje włosom odcień (im więcej, tym kolor cieplejszy). Do pozostałych czynników wpływających na kolor włosów zalicza się klimat, rasę oraz geny.
Każdy włos znajduje się w mieszku włosowym. Mieszek włosowy zbudowany jest z części nabłonkowej i łącznotkankowej. Nabłonkowa zwana macierzą tworzy łodygę włosa w procesie rogowacenia i pochewkę włosa dochodzącą do powierzchni skóry. W tej części znajdują się melanocyty, które wydzielają barwnik odpowiedzialny za kolor włosa. Uszkodzenie części nabłonkowej jest odwracalne. Główną częścią warstwy łącznotkankowej jest brodawka włosa, gdzie znajdują się naczynia krwionośne i nerwy, część ta związana jest z częścią nabłonkową, a jej zniszczenie powoduje trwałą utratę włosa. Stan mieszków włosowych ocenia się na podstawie trichogramu, jest to mikroskopowa ocena wyglądu korzenia. Odsetek włosów rosnących i w spoczynku pozwala ocenić stopień uszkodzenia mieszka. W wypadku niewielkich uszkodzeń następuje przejście w okres spoczynkowy, w czasie którego włosy dają się z łatwością wyrwać. Ludzkie włosy znajdują się w tym samym czasie w różnych fazach rozwoju. Wymienia się trzy fazy:
- wzrostu (anagen) – trwa od 3 do 6 lat, przy czym większość włosów (ok. 80–85%) jest w tej fazie rozwoju, jej cechą jest dobrze wykształcona opuszka (dolna, rozszerzona część mieszka, zawierająca macierz włosa, czyli najszybciej dzielące się komórki);
- inwolucji (katagen) – obejmuje 0,5–1% włosów i trwa od kilku dni do dwóch tygodni, w tym czasie opuszka zanika, ulega zrogowaceniu i przesunięciu ku górze, a pod nią tworzy się zawiązek nowej opuszki;
- spoczynku (telogen) – stan spoczynkowy trwa 2–4 miesiące, w tym okresie górna część mieszka jest zachowana, zrogowaciały korzeń leży blisko powierzchni, na poziomie mięśnia przywłosiowego tworząc kolbę, ta faza obejmuje około 10–20% włosów głowy.
Różnice długości włosów i ich wzrostu zależą od czynników genetycznych i hormonalnych. Najważniejszą rolę odgrywają androgeny, które stymulują wzrost włosów płciowych i brody, a hamują wzrost włosów na owłosionej skórze głowy, co szczególnie u osób genetycznie predysponowanych do łysienia męskiego jest przyczyną wypadania włosów. Szkodliwe czynniki zewnętrzne, np. farby, środki chemiczne stosowane przy trwałej ondulacji, mogą prowadzić uszkodzenia pochewek włosowych. Natomiast środki cytostatyczne mogą powodować zmiany morfologiczne włosa.
Menu dolne
- Ludzkie włosy
- Łysienie
- Łysienie męskie androgenne
- Łysienie androgenowe u kobiet
- Łysienie plackowate
- Łysienie ograniczone po miejscowych zakażeniach
- Łysienie ograniczone pozapalne
- Łysienie kiłowe
- Łysienie bliznowaciejące w przebiegu liszaja płaskiego
- Łysienie bliznowaciejące w twardzinie ograniczonej i układowej
- Łysienie bliznowaciejące w przebiegu reakcji GVHD
- Łysienie bliznowaciejące w przebiegu tocznia rumieniowatego
- Łysienie bliznowaciejące w sarkoidozie
- Łysienie anagenowe
- Łysienie bliznowaciejące
- Łysienie telogenowe
- Łysienie telogenowe przewlekłe
- Łysienie zanikowe
- Jak dbać o włosy suche i zniszczone?
- O
Opracowanie witryny
